Szklane domy – idea wielkich przeszkleń w architekturze. W rozmowie z Maciejem Makowskim (Saint- Gobain)
J.S. Dlaczego modernistyczna architektura wiąże się z zamiłowaniem do wielkich przeszkleń w domach, biurach?
M.M: Człowiek od zawsze chciał być blisko natury, bo przyroda działa na niego uspokajająco, relaksująco. Dlaczego wolimy jasne pomieszczenia od ciemnych, wilgotnych piwnic, bez okien? Dostęp do światł dziennego jest tutaj kluczowy. To jest to, czego ludzie podświadomie oczekują, do czego dążą, ale do końca nie zdają sobie sprawy z tego, w jaki sposób światło i przyroda wpływa na ich pracę, wydajność, ale też psychikę, co udowadnia wiele opracowań naukowych*. O tym doskonale wiedzą architekci i projektanci. Dzisiaj mamy możliwość projektowania dużych przeszkleń, które są przezierne oraz dają możliwość nieograniczonego dostępu światła naturalnego.
Im więcej przeszkleń, tym lepiej dla naszego samopoczucia?
Okno to tak naprawdę nie tylko osłona przed zimnem, gorącem, wiatrem, powietrzem, ale też ochrona przez hałasem, włamaniem, pożarem. Cudownie gdyby dawało też jak najwięcej możliwości designerskich, co w dużej mierze też się udaje. Jednak cała filozofia i idea wielkich gabarytowych okien opiera się na tym, że huty szklane cały czas dążą do tego, aby szyby były jak najbardziej neutralne, jeśli chodzi o kolor. Wszystko się rozchodzi o bycie jak najbliżej natury i otrzymywanie jak najwięcej promieni naturalnego światła. Na pewno pamiętamy szyby wielokolorowe: brązowe, zielone, szare – zastosowanie tych kolorów nie było przypadkowe. Miały one chronić pomieszczenie przed dużym nagrzewaniem się pomieszczeń. Dzisiaj? Mamy szkła neutralne, które oddają ten efekt neutralności, a szyba jest zaopatrzona w specjalne powłoki niskoemisyjne, dzięki którym zimne powietrze z zewnątrz nie dostaje się do środka budynku. Szyby zatrzymują energię cieplną, można powiedzieć, w sposób kontrolowany.
W jaki sposób okna o wielkich gabarytach pozytywny wpływają na środowisko?
Stosowanie wielkich przeszkleń ma ogromne zalety. Przede wszystkim nie musimy już eksploatować klimatyzatorów w lecie i nie dogrzewać pomieszczeń w zimie. Co za tym idzie, redukujemy zużycie CO2 w atmosferę, niwelując nasz negatywny wpływ na środowisko. Są dzisiaj rozwiązania, które w zasadzie całkowicie mogą eliminować posiadanie klimatyzatora w domu. Specjalna siatka np. w szybach Microshade zamontowana do szyb na pozycji #2 dopuszcza przezroczysty (naturalny) obraz z zewnątrz, ale jednocześnie redukuje nagrzewanie się pomieszczenia wewnątrz. Co za tym idzie, redukujemy koszty energii takiego budynku. Mamy zatem ochronę środowiska, ale również ochronę naszych portfeli jednocześnie przy zachowaniu przezierności szyby i… będąc blisko przyrody. O to chodzi.
Obecnie dzięki możliwościom technologicznym budujemy domy z większymi przeszkleniami niż kiedyś, powiedzmy w latach 80. czy 90.
Tak, zgadza się. Jeżeli chodzi o procentowy udział straty ciepłą w przypadku okien to wynosi ona 15-40%, czyli okna sprzed kilkudziesięciu lat miały całkiem inne właściwości, powodowały nawet 40% utraty ciepła! Porównajmy stratę do dachu, która wynosi 10-25 %, ściany 20-30%, podłoga 3-6%. Gdy się temu przyjrzymy, bez wątpienia okna stanowiły największy ich udział strat, a zatem projektanci i architekci mimo najszczerszych chęci designerskich, z powodu technologicznych nie mogli pozwolić sobie na to, aby budynki były narażone na tak ogromne koszty. Projektowano zatem małe okna. Już nie mówiąc o emisji dwutlenku węgla do atmosfery! Notabene, dawniej nie przywiązywano aż takiej wagi do ekologii i rozwiązań ekologicznych, ale obecnie to jest ten kierunek, żeby swoimi działaniami redukować emisję CO2. Saint – Gobain bardzo mocno pracuje nad redukcją CO2. Dzisiaj nowe technologie, innowacyjne rozwiązania zarówno w naszej firmie, jak i w Waszym systemie TotalGlass, wyeliminowały ten problem.
A co w przypadku krajów, w których temperatury są skrajnie wysokie lub skrajnie zimne? Czy są tu jakieś ograniczenia technologiczne?
Jednostką, która określa współczynnik ciepła całego okna to Uw, dla samego szkła jest to Ug. My skupiamy się na przenikalności dla Ug, producenci okien, takich jak firma Pinus, na współczynniku Uw. Sprawa rozchodzi się o odpowiednie obliczenia w zaawansowanych programach, w których liczymy termikę dla danej szyby. Jeżeli mamy projekt do wykonania w kraju o wysokiej temperaturze, to sugerujemy, jaki rodzaj obróbki może być zastosowany na danych szybach, aby spełniały swoją funkcję.
Przy skrajnych temperaturach na szybie umieszczane są specjalne powłoki napylane z tlenków metali, które odbijają energię cieplną na zewnątrz. Z drugiej strony mamy szyby, które charakteryzują się wysoką przenikalnością światła dziennego i pozwalają, aby większa ilość energii dostawała się do środka pomieszczenia. W krajach zimnych chcemy uzyskać jak najwięcej światła we wnętrzu. Przy doborze tego typu szyb operujemy współczynnikami : LT (light transmission) i G (współczynnik promieniowania słonecznego).
Smart-home to kolejna gałąź możliwości, jakie daje nam technologia…
Domy w technologii Smart Home potrafią zaskakiwać. Mamy chociażby szyby, które można podłączyć do prądu (SGG EGLAS), które na pozór wyglądają jak zwykłe szyby zespolone, montowane w domach jednorodzinnych czy też blokach mieszkalnych. Posiadają one jednak specjalną powłokę, która się podgrzewa i promieniuje ciepło. Szybami możemy ogrzewać pomieszczenie i gdy na zewnątrz jest ponuro, deszczowo możemy ją włączyć. Mówimy tutaj o ,,dogrzewaniu termicznym”. Na pewno znamy powszechne, polskie powiedzenie ,,ciągnie od okna”, w znaczeniu że jest nieprzyjemnie i zimno, gdy siedzimy tuż przy oknie. Jesteśmy w stanie wyeliminować ten efekt, ponieważ szyba jest delikatnie ogrzewana, dlatego gdy usiądziemy blisko szyby, jest nam ciepło i przytulnie, a koc czy ciepły sweterek do przykrycia są nam zbędne. Dodatkowo, w miejscach gdzie następuje wysoka kondensacja pary wodnej (baseny, siłownie, sauny) możemy tak sterować ustawieniami, aby wyeliminować parę wodną. Kolejną funkcją jest topnienie śniegu, cecha szczególnie praktyczna w przypadku szklanych dachów, okien dachowych, w szczególności w krajach takich jak: Szwecja, Norwegia, czy Kanada – w krajach, w których występuje duży problem z zaleganiem śniegu.
A to zapewne kropla w morzu możliwości!
Zdecydowanie tak. Kolejne możliwości ,,smart” to szyba SGG Priva-Lite – jest to szkło laminowane i zespolone ze specjalną foli z ciekłym kryształami. Działanie polega na tym, że gdy wyłączymy zasilanie, to szyba jest przezierna (przezroczysta), natomiast po jego wyłączeniu staje się mleczna (uzyskujemy taki sam efekt, jak w przypadku rolety). Dzięki temu chronimy swoją prywatność.
SageGlass – szyba którą montuje się na fasadach, dachach, która jest elektrochromatyczna. Co to znaczy? Po zamontowaniu okien jest przezierna, natomiast jeżeli promienie słoneczne za bardzo oświetlają budynek, to automatycznie się ściemnia (działają jak okulary fotochromatyczne!).
Mam wrażenie, że szkło wraz z jego możliwościami to jeden z ulubionych materiałów architektów.
Architekci uwielbiają szkło i chcą projektować jak największe, wielkogabarytowe okna, bo pragną dać klientowi jak największy kontakt z naturą. Szkło w postaci okien, przy zastosowaniu odpowiedniej technologii spełnia funkcję termoizolacyjną. To samo okno może stanowić ochronę przed dużym hałasem (jeżeli mieszkasz przy torach, czy niedaleko lotniska). Dodatkowo, okno może nas chronić przed włamaniem, ale może stanowić formę nietuzinkowego designu, może być meblem i uzupełniać nasze wnętrze domu! Wszystko to w jednej szybie, w jednym oknie. Taka jest idea wielkich przeszkleń w architekturze.
Dziękuję za rozmowę!
Wywiadu udzielił mgr inż. Maciej Makowski – Kierownik Doradztwa Technicznego i Wsparcia Klienta w firmie Saint-Gobain Glassolutions.
· opracowania naukowe, między innymi: https://www.gu.se/en/news/patients-in-intensive-care-feel-better-with-light-adapted-to-the-time-of-day
https://www.eurekalert.org/pub_releases/2014-08/nu-nli080814.php i wiele innych